Copyright © Instytut Rozwoju DIDASKALOS 2013
Wszystkie prawa zastrzeżone. `
<DO GÓRY
Wszystkie prawa zastrzeżone. `
Naszą historyczną podróż zwiedzania ewangelickich kościołów łaski rozpoczęliśmy od Kożuchowa, potem odwiedziliśmy Żagań. Tym razem kierujemy się do Jeleniej Góry. Nasz docelowy obiekt zwiedzania jest położony w centrum miasta przy ulicy 1 Maja 45. Jest to największa budowla sakralna Jeleniej Góry. Od momentu jej wybudowania do roku 1947 była to świątynia kościoła ewangelicko-ausburskiego. Obiekt nie uległ zniszczeniu podczas ostatniej wojny światowej czy dewastacji po jej zakończeniu, został zachowany do dnia dzisiejszego w doskonałym stanie. Od 1948 roku został przejęty przez kościół rzymskokatolicki i stał się Kościołem Garnizonowym Wojska Polskiego.
Obecny wpis poświęcony jest wycieczce historycznej do Żagania, aby zobaczyć drugi z sześciu Kościołów Łaski (niem. Gnadenkirchen), które zapisały się na trwałe w historii Śląska. Ostatnio odwiedziliśmy pierwszy z tych kościołów w Kożuchowie, a w zasadzie jedynie ocalałą ruinę jego wieży. Grupa Kościołów Łaski powstała w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu, Kożuchowie, Żaganiu i Cieszynie. W Żaganiu podobnie jak w Kożuchowie ocalała jedynie wieża kościoła, która została adoptowana przez lokalne władze na wieżę widokową miasta.
W historii Śląska zapisał się unikalny epizod powstania sześciu kościołów ewangelickich zwanych Kościołami łaski (niem. Gnadenkirchen). Powstały one w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu, Kożuchowie, Żaganiu i Cieszynie.
Odkrywając historie miejscowości na Łużycach Górnych, tym razem zainteresowały nas dzieje powstania miasta Niesky (Saksonia), położonego w Niemczech, blisko granicy z Polską.
Miasto zostało założone przez Braci Morawskich z Herrnhut w 1742 roku. W roku 1741 do gminy chrześcijańskiej w Herrnhut przybyła kolejna grupa chrześcijan z Czech. Uciekli oni przed prześladowaniami religijnymi ze strony władz Habsburgów i kościoła katolickiego w ich ojczyźnie.
Miesiąc temu udaliśmy się na wycieczkę do miejscowości Łomnica koło Jeleniej Góry, aby zobaczyć postępy w realizacji projektu odbudowy ewangelickiego Domu Modlitwy (tzw. Bethaus) z lat 40-tych XVIII wieku. Uważany jest za ostatni oryginalnie istniejący z ponad 200 wzniesionych na Śląsku.
Fragment pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. Tadeusza J. Zielińskiego.
Jak to określił w swoje książce dotyczącej współczesnej teologii chrześcijańskiej David L. Smith: ,,ewangelikalni [chrześcijanie] to [przedstawiciele chrześcijańskiego] fundamentalizmu[1] ze stopniami doktorów”[2]. Najprościej jednak rzecz ujmując ewangelikalizm jest ponad wyznaniowym, protestanckim ruchem religijnym, charakteryzującym się określonym typem pobożności i teologii, którego początków należy doszukiwać się w przełomie wieków XVII i XVIII. Ważną dla zrozumienia istoty i odrębności niniejszego ruchu jest etymologia słowa ewangelikalny. Jak podaje Encyklopedia Religii ,,nazwa ewangelikalny, pochodząca od angielskiego evangelical nawiązuje do pojęcia Ewangelii. Identyczną etymologię mają pojęcia >>ewangelicki<< (np. niem. Evangelisch) – tradycyjne określenie Kościołów wywodzących się z reformacji XVI w., oraz >>ewangeliczny<< – synonim zgodności z nauką i etosem propagowanymi przez Bibl. Ewangelie, a szerzej Nowy Testament (np. wartości ewangeliczne)”[3]. Fakt zgodności etymologicznej między określeniami ewangelicki, ewangeliczny i ewangelikalny nie warunkuje jednakże zgodności pod względem znaczeniowym, stąd też ewangelikalizm rozumieć należy jako odrębny i specyficzny nurt w łonie protestantyzmu.
Kontynuujemy naszą podróż śladami Schwenkfeldystów. Na ostatniej wycieczce historycznej byliśmy w Twardocicach, by odnaleźć tajemniczy pomnik ukryty w lesie, zaledwie 600 metrów od centrum wsi. Dzisiaj udajemy się do miejscowości Berthelsdorf w Niemczech (Saksonia), która stała się pierwszym miejscem schronienia po ich ucieczce z Twardocic i okolicznych wsi. Chcemy zwiedzić miejscowość i odnaleźć ślady pozostałe po Schwenkfeldystach.
Tym razem w naszej podróży historycznej udajemy się do miejscowości Twardocice, aby odnaleźć pomnik znajdujący się w lesie przy “Bydlęcej drodze”. Pomnik ten upamiętnia ludzi tutaj pochowanych. Interesuje nas, kim byli spoczywający w tym miejscu oraz jaki był powód tego, że musieli zostać pochowani w lesie. Przypomnieć należy fakt, że byli to ludzie niemieckojęzyczni.
Miejscowość Bukowiec dzięki siedzibie Związku Gmin Karkonoskich oraz Fundacji Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej każdego roku ulega przeobrażeniu w wyniku nowych inicjatyw. Jedną z nich jest odkrywanie historii miejscowości. Na wystawach stałych w pałacu i w zaadoptowanym budynku gospodarczym prezentuje się wystawy poświęcone historii Bukowca oraz wybitnym osobistościom mieszkającym tutaj na przestrzeni minionych wieków.
Tym razem w ramach wycieczek historycznych udajemy się do miejscowości Bukowiec, koło Jeleniej Góry. W pierwszej połowie XIX wieku miejscowość stała się znana w regionie, jak i w Europie, dzięki małżeństwu Fryderyka i Fryderyki von Reden, którzy byli jej właścicielami. Obecnie dzięki działalności Związku Gmin Karkonoskich, mających siedzibę w pałacu w Bukowcu oraz Fundacji Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej historia miejscowości zostaje odkrywana na nowo.
Kolejny etap podróży historycznych poświęcimy na zwiedzenie muzeum, które jest jedynym w swoim rodzaju na Łużycach Górnych, nie mające swojego odpowiednika w Polsce.
Muzeum zlokalizowane jest w miejscowości Hernnhut (Saksonia, Niemcy) i poświęcone jest historii misji Braci Morawskich, wysłanych z Herrnhut. Od początku istnienia Herrnhut około 2000 misjonarzy zostało wysłanych na cały świat, by ogłaszać Dobrą Nowinę (Ewangelię) o Jezusie Chrystusie. Pierwszymi misjonarzami wysłanymi byli Leonhard Dober i Dawid Nitschman, którzy w dniu 21 sierpnia 1732 roku udali się na wyspę Świętego Tomasza na Morzu Karaibskim do niewolników murzyńskich pracujących na plantacjach. Dzięki pracy misjonarzy powstały nowe miasta, dzielnice miast, wsie, osady, nastąpił rozwój szkolnictwa, rzemiosła, rolnictwa, przemysłu itp. W Herrnhut spotyka się często hasło “Herrnhut, małe miasto o światowym wpływie”. Niewątpliwie, żadna miejscowość z terenu Łużyc Górnych nie wywarła tak wielkiego wpływu na różne regiony świata i rozwój kościoła Jezusa Chrystusa jak Herrnhut.