Copyright © Instytut Rozwoju DIDASKALOS 2013
Wszystkie prawa zastrzeżone. `
<DO GÓRY
Wszystkie prawa zastrzeżone. `
Naszą historyczną podróż zwiedzania ewangelickich kościołów łaski rozpoczęliśmy od Kożuchowa, potem odwiedziliśmy Żagań. Tym razem kierujemy się do Jeleniej Góry. Nasz docelowy obiekt zwiedzania jest położony w centrum miasta przy ulicy 1 Maja 45. Jest to największa budowla sakralna Jeleniej Góry. Od momentu jej wybudowania do roku 1947 była to świątynia kościoła ewangelicko-ausburskiego. Obiekt nie uległ zniszczeniu podczas ostatniej wojny światowej czy dewastacji po jej zakończeniu, został zachowany do dnia dzisiejszego w doskonałym stanie. Od 1948 roku został przejęty przez kościół rzymskokatolicki i stał się Kościołem Garnizonowym Wojska Polskiego.
Obecny wpis poświęcony jest wycieczce historycznej do Żagania, aby zobaczyć drugi z sześciu Kościołów Łaski (niem. Gnadenkirchen), które zapisały się na trwałe w historii Śląska. Ostatnio odwiedziliśmy pierwszy z tych kościołów w Kożuchowie, a w zasadzie jedynie ocalałą ruinę jego wieży. Grupa Kościołów Łaski powstała w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu, Kożuchowie, Żaganiu i Cieszynie. W Żaganiu podobnie jak w Kożuchowie ocalała jedynie wieża kościoła, która została adoptowana przez lokalne władze na wieżę widokową miasta.
W historii Śląska zapisał się unikalny epizod powstania sześciu kościołów ewangelickich zwanych Kościołami łaski (niem. Gnadenkirchen). Powstały one w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu, Kożuchowie, Żaganiu i Cieszynie.
Odkrywając historie miejscowości na Łużycach Górnych, tym razem zainteresowały nas dzieje powstania miasta Niesky (Saksonia), położonego w Niemczech, blisko granicy z Polską.
Miasto zostało założone przez Braci Morawskich z Herrnhut w 1742 roku. W roku 1741 do gminy chrześcijańskiej w Herrnhut przybyła kolejna grupa chrześcijan z Czech. Uciekli oni przed prześladowaniami religijnymi ze strony władz Habsburgów i kościoła katolickiego w ich ojczyźnie.
Miesiąc temu udaliśmy się na wycieczkę do miejscowości Łomnica koło Jeleniej Góry, aby zobaczyć postępy w realizacji projektu odbudowy ewangelickiego Domu Modlitwy (tzw. Bethaus) z lat 40-tych XVIII wieku. Uważany jest za ostatni oryginalnie istniejący z ponad 200 wzniesionych na Śląsku.
Fragment pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. Tadeusza J. Zielińskiego.
Jak to określił w swoje książce dotyczącej współczesnej teologii chrześcijańskiej David L. Smith: ,,ewangelikalni [chrześcijanie] to [przedstawiciele chrześcijańskiego] fundamentalizmu[1] ze stopniami doktorów”[2]. Najprościej jednak rzecz ujmując ewangelikalizm jest ponad wyznaniowym, protestanckim ruchem religijnym, charakteryzującym się określonym typem pobożności i teologii, którego początków należy doszukiwać się w przełomie wieków XVII i XVIII. Ważną dla zrozumienia istoty i odrębności niniejszego ruchu jest etymologia słowa ewangelikalny. Jak podaje Encyklopedia Religii ,,nazwa ewangelikalny, pochodząca od angielskiego evangelical nawiązuje do pojęcia Ewangelii. Identyczną etymologię mają pojęcia >>ewangelicki<< (np. niem. Evangelisch) – tradycyjne określenie Kościołów wywodzących się z reformacji XVI w., oraz >>ewangeliczny<< – synonim zgodności z nauką i etosem propagowanymi przez Bibl. Ewangelie, a szerzej Nowy Testament (np. wartości ewangeliczne)”[3]. Fakt zgodności etymologicznej między określeniami ewangelicki, ewangeliczny i ewangelikalny nie warunkuje jednakże zgodności pod względem znaczeniowym, stąd też ewangelikalizm rozumieć należy jako odrębny i specyficzny nurt w łonie protestantyzmu.
Miejscowość i okoliczne wioski zamieszkiwane były przez chrześcijan nazywanych „Wyznawcy Chwały Chrystusa” lub powszechnie Szwenkfeldyści. Tereny te stały się dla nich schronieniem w czasie prześladowań.
Twardocice położone są pomiędzy Lwówkiem Śląskim a Złotoryją. W miejscowości dominują ruiny ewangelickiego kościoła, będącego jednym z największych wiejskich kościołów Dolnego Śląska, który posiadał 2400 miejsc siedzących. W początkach XVIII w. gromadziło się w nim do 11 000 osób według niektórych źródeł, gdy pełnił on rolę kościoła ucieczkowego.
W 1554r. w Twardocicach, Bielance, Czaplach, Dłużcu, Sobocie i Proboszczowie osiedlili się chrześcijanie, których przywódcą był śląski reformator – Caspar Schwenckfeld von Ossing.