W historii Śląska zapisał się unikalny epizod powstania sześciu kościołów ewangelickich zwanych Kościołami łaski (niem. Gnadenkirchen). Powstały one w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu, Kożuchowie, Żaganiu i Cieszynie.
Do dnia dzisiejszego zachowały się w całości kościoły w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze i Miliczu, które zostały po II wojnie światowej przejęte przez Kościół rzymskokatolicki. Natomiast kościół w Cieszynie w dalszym ciągu służy ewangelikom. W Kożuchowie i w Żaganiu kościoły zostały zniszczone, a ocalały jedynie wieże, z tym że w Żaganiu obiekt jest wyremontowany i adoptowany na wieżę widokową miasta, a w Kożuchowie wieża jest w stanie ruiny.
Wieża Kościoła łaski w Kożuchowie zlokalizowana jest poza murami obronnymi starego miasta, na terenie nazwanym „Placem ewangelickim”. Archiwalne zdjęcia kościoła w całości.
Po kościele pozostała jedynie płyta, na której wznosiły się mury. Plac ewangelicki otoczony jest ocalałymi fragmentami muru, a na jego terenie znajduje się kilka budynków mieszalnych, dawniej stanowiły one plebanię, szkołę, dom dla nauczycieli, dom dla pracowników obsługi i inne służące dobru gminy ewangelickiej.
Wieża i nieistniejący już kościół jest symbolem zakończenia czasu prześladowań dla chrześcijan ewangelików z Kożuchowa i okolic. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) zostali oni pozbawieni wszelkich swobód religijnych włącznie z odebraniem kościoła ze strony rzymskokatolickich władz cesarskich Ferdynanda III Habsburga (1608-1657). Był to okres kontrreformacji i każde wyznanie chrześcijańskie, poza rzymskokatolicyzmem, było zabronione.
Za prześladowanymi protestantami wstawił się król Szwecji Karol XII Wittelsbach, który zawarł z cesarzem Józefem I Habsburgiem umowę zwaną „recesem egzekucyjnym” w dniu 27.01.1709 roku we Wrocławiu (aneks do ugody altransztadzkiej), na mocy której cesarz wydał zezwolenie na wybudowanie Kościołów łaski.
Kościół łaski w Kożuchowie został wybudowany w latach 1709-1710. Nie odnaleziono żadnej wzmianki kto był projektantem i budowniczym. Nad głównym wejściem do wieży od zewnątrz znajduje się data 1709 rok (zdjęcie w galerii). Natomiast napis nad tą datą został skrupulatnie zniszczony, co można zobaczyć na zdjęciach. Kamień węgielny został położony 22 maja 1709 roku, a pierwsze nabożeństwo odbyło się 20 października 1709 roku. Wspólnota wybrała imię dla ich zboru „Winnica Chrystusa”. Pierwotnie budynek posiadał konstrukcję szachulcową, podobnie jak wzniesione Domy Modlitwy po roku 1740 na terenie Dolnego Śląska. Jego konstrukcja wzorowana była na Kościele Pokoju w Świdnicy. Kościół mógł pomieścić 4000 osób siedzących i tyle samo stojących. W roku 1717 wzniesiono drewnianą dzwonnicę, widoczna jest na rycinach w galerii linków. Dotrwała w takim stanie do 1827 roku. Obecna wieża murowana została dobudowana do świątyni w 1826 roku. Ponadto aby zabezpieczyć świątynię i pozostałe obiekty wybudowano mur ceglany wokół. W latach 1857 -1859 wzniesiono nową konstrukcję murowaną kościoła w miejscu pierwszego budynku. Po zakończeniu II wojny światowej kościół był użytkowany w dalszym ciągu przez ewangelików do 1950 roku. Następnie użytkowany był jako magazyn zbożowy. Pod pretekstem zagrożenia budowlanego w 1973 roku kościół wysadzono w powietrze pozostawiając wieżę. Wyposażenie jak ołtarz główny, ambona czy prospekt organowy przekazano do kościoła jezuitów w Głogowie.
Spacerując wokół kościoła można podziwiać jego wielkość i smutno patrzyć jak pozostałości tego historycznego obiektu sakralnego obrócą się nieodwracalnie w całkowitą ruinę.
Linki
Rocznica 300-lecia Kościołów łaski – artykuł.
Sesja naukowa z okazji jubileuszu 300-lecia kościoła łaski „Winnicy Jezusowej”.
300 lat kościoła łaski w Kożuchowie – artykuł.
Nabożeństwo w Kożuchowie 13.09.2009r.
Kościół łaski w Kożuchowie w XVIII wieku.
Kościół łaski w Kożuchowie w całości.
Galeria zdjęć Kościoła łaski w Kożuchowie.
Galeria zdjęć Kościoła łaski w Kożuchowie 1.
Widoki na Kożuchów z wieży Kościoła łaski.
Wnętrze Kościoła łaski w Kożuchowie.
Galerie zdjęć Kożuchowa i Kościoła łaski.
Galeria zdjęć Kościoła łaski w Kożuchowie 2.
Przewodnik po zabytkach reformacji na Łużycach Górnych i Dolnym Śląsku.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
Kościół Łaski w Kożuchowie.
-
0 komentarzy