Kontynuując podróż historyczną w odkrywaniu przeszłości, kierujemy się do miejscowości Grabiszyce koło Leśnej w powiecie lubańskim, w której znajduje się zbór Braci Czeskich. Według różnych źródeł uznaje się, że jest to ostatni i jedyny ocalały zbór Braci Czeskich na Łużycach Górnych po polskiej stronie.
Budynek jest zamknięty i nieużytkowany, dosłownie zabity deskami (taki jest stan drzwi wejściowych). Jego stan techniczny jest zły i nie widać żadnych działań, które miałyby na celu jego ocalenie.
Informacje historyczne
Niewiele jest materiałów źródłowych na temat Braci Czeskich w Grabiszycach. Obecny budynek został wzniesiony w 1731 roku. Bracia Czescy w wyniku prześladowań religijnych w czasie kontrreformacji, po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1619 – 1648) zaczęli napływać do Grabiszyc, w ówczesnej Saksonii, gdzie zapewniona była wolność wyznania.
Pierwsza grupa 164 osób przybyła w latach 1651-1652. Wspomina się o kolejnej fali napływowej, która miała miejsce po 1727 roku, wtedy przybyło ponad 300 osób. W niektórych źródłach informacyjnych podaje się, że w Grabiszycach było największe skupisko Braci Czeskich na Łużycach Górnych.
Czescy imigranci (zwani eksulantami=wygnaniec, banita) przynieśli ze sobą bardzo dobrą znajomość rzemiosła włókienniczego, jakość i dyscyplinę produkcji oraz pomysłowość. W wyniku tego rozwinęło się tkactwo chałupnicze, dzięki któremu Grabiszyce stały się bardzo bogatą wsią. Jeszcze w połowie XIX wieku funkcjonowało ponad 150 krosien tkackich.
Ciekawostki
Grabiszyce nie były jedynym miejscem osiedlenia się Braci Czeskich na terenach Łużyc czy Śląska. Dokonując przeglądu książek historycznych, przewodników turystycznych, różnych encyklopedii stwierdzamy, że fala tysięcy Czechów osiedliła się w zachodniej części Dolnego Śląska w różnych miejscowościach, oraz założyła wiele nowych osad i miejscowości od podstaw, ale o tym napiszemy w innym wpisie.
Dzisiaj trudno jest nam sobie wyobrazić jakie bogate dziedzictwo pozostawili na tych ziemiach, i to jakimi ludźmi byli. W dniach dzisiejszych jest możliwość odkrycia i zapoznania się z dziedzictwem Braci Czeskich, odwiedzając miejscowość Herrnhut w Niemczech, której mieszkańcy wpłynęli na historię wielu krajów i reginów świata. Historycy z Niemiec mówią w tłumaczeniu na język polski o Herrnhut „Mała miejscowość, globalny wpływ”. Miejscowość została założona przez Braci Czeskich w 1722 roku od podstaw i jest świadectwem pozostawionego przez nich bogactwa minionych czasów. Więcej o tym we wpisie Herrnhut.
Przewodnik po zabytkach reformacji na Łużycach Górnych i Dolnym Śląsku.
0 komentarzy